Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları
Yönetmeliği’nin “Ücretlerin İadesi” başlıklı 56. maddesi aynen şu şekildedir: [1]
“…Öğrenim ücretini yıllık olarak belirleyen
okul öncesi eğitim kurumu, ilkokul, ortaokul, özel eğitim okulu, ortaöğretim
okullarında (Mülga ibare: RG-20/6/2017- 30102) (…) öğretim yılı başlamadan
ayrılanlara yıllık ücretin yüzde onu dışındaki kısmı iade edilir. Öğretim yılı
başladıktan sonra ayrılanlara yıllık ücretin yüzde onu ile öğrenim gördüğü
günlere göre hesaplanan miktarın dışındaki kısmı iade edilir...”
İlgili yönetmelik maddesinde de açıkça
belirtildiği üzere, öğrenci tarafından kayıt iptalinin yapılması halinde, özel
eğitim kurumunun öğrenci tarafından ödenen kayıt ücretinden %10’luk kesinti yapılabileceği
açıkça düzenlenmiştir.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 24/1. Maddesinde
ise tüketicinin 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart
ödemeksizin sözleşmeden dönme hakkına sahip olduğu düzenlenmiştir. [2] Yukarıda
da belirtmiş olduğumuz üzere, özel öğrenim kurumlarına yeni kaydolan
öğrenci/kursiyerlerin ücretlerinin, öğrenim yılı henüz başlamamış ise yüzde onu
dışındaki kısmının, öğrenim yılı başlamışsa da yüzde onu dışındaki kısmının,
öğrenim görülen günlere isabet eden ücret de hesaba katılarak iade edilmesi gerektiği
düzenlenmiştir. Bu durumda iki düzenleme birbiri ile çelişmektedir.
Bilindiği üzere normlar hiyerarşisi, hukuk
normlarının derece ve kuvvetini belirlemekte ve bir hukuk düzeninde var olan
normların çokluğu anlamına gelmektedir. Kısaca normlar hiyerarşisi, hiyerarşik
sıradaki hukuk kurallarından altta bulunan kuralın kendi üstündeki kurala
aykırı olmamasıdır. [3] Bu kapsamda, aynı olayı düzenleyen eşit hukuki
statüdeki iki norm birbiriyle çeliştiği takdirde, genel hüküm ve özel hüküm
ilişkisi veya önceki düzenleme ve sonraki düzenleme ilişkilerine bakılmak
suretiyle söz konusu olaya uygulanacak hukuk normu tespit edilmektedir.
Sonuç olarak 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanun’un 24. maddesi 1. fıkrasında düzenlenmiş bulunan cayma hakkı
genel nitelikte bir hüküm iken, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları
Yönetmeliği’nin 56. maddesi özel hüküm niteliğini haizdir. Bu itibarla da
uygulanacak hukukun tespitinde, aralarında çelişki söz konusu olan işbu
düzenlemelerden özel hüküm niteliğine haiz düzenlemenin uygulanması gerekmektedir.
Bu konuda verilen emsal kararda da 6502 sayılı
yasanın 24. maddesinin tüketici kredi sözleşmelerine ilişkin olduğu somut
uyuşmazlığa uygulanmasının mümkün olmadığı ve özel hüküm niteliğindeki MEB Özel
Eğitim Kurumları Yönetmeliğinin uygulanması gerektiğine karar verilmiştir.
“Tüm dosya kapsamına toplanan deliller iddia
ve savunma kapsamında; taraflar arasında davalının velisi olduğu öğrenci .....'nın
eğitimi için 22.07.2020 tarihinde Öğrenci kayıt sözleşmesi imzalandığı ve
davalının aynı gün yıllık olarak belirlenen 62.160,00TL eğitim ücretini peşin
olarak ödediği, davalının 29.07.2020 tarihinde kaydı sildirip başka bir liseye
kayıt yaptırdığı yapılan 6.126,00TL kesintinin bağış adı altında olduğu ve
iadesin talep ettiği ancak davacı tarafından sunulan taraflar arasında
imzalanan Öğrenci Kayıt sözleşmesi 9.maddesinde de MEB Özel Eğitim Kurumları
yönetmeliğinin 56. Maddesi uygun olarak eğitim/öğretim yılı başlamadan
ayrılanlara ilişkin %10 dışındaki kısmın iadesinin olacağı açıkça belirtildiği,
gerek açık yasa hükmü gerekse taraflar arasında imzalanan sözleşme maddesi
gereği davacı tarafından herhangi bir kusuru olmaksızın davalının kendi
isteğiyle kayıt sildirmesi nedeniyle davacı kurumun yapmış olduğu yıllık eğitim
ücreti üzerinden %10 oranındaki 6.126,00TL meblağın uyuşmazlık kapsamına uygun
olduğu hakem heyeti gerekçesinde yazılı 6502 sayılı yasanın 24.maddesinin
tüketici kredi sözleşmelerine ilişkin olduğu somut uyuşmazlığa uygulanmasının
mümkün olmadığı ve özel hüküm niteliğindeki MEB Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliğinin
56. Maddesi ve taraflar arasındaki sözleşme dikkate alındığında; davacının
iddialarının usul ve yasaya uygun olduğu bu sebeple davanın kabulü gerektiği
kanaatine varılarak hakem kurulu kararının kaldırılmasına dair aşağıdaki
şekilde hüküm tesis edilmiştir.” (Bakırköy 8. Tüketici Mahkemesi’nin 08.06.2021
tarihli kararı) [4]
Av. Gülden Mehmed Altın
Kaynakça:
1. 28239 Sayılı Millî Eğitim Bakanlığı Özel
Öğretim Kurumları Yönetmeliği
2. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanunu
3. Taşkın, Pelin, Temek Hukuk, Hukukun
kaynakları-Normlar Hiyerarşisi, Ankara Hukuk Açık Ders Malzemeleri, (E.T:
07.09.2021, https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=972)