Kooperatifler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Meclis Genel Kurulu’nda kabul edildi. Kanun teklifi Kooperatifler Kanunu’nda önemli değişiklikler getiriyor.
Ortaklarının çoğunluğu
kadınlardan oluşan ve kadın emeğinin değerlendirilmesi amacıyla kurulan
kooperatifler ile ortaklarının çoğunluğu engellilerden oluşan kooperatiflerin,
tescil ve ilana tabi işlemlerinden ücret alınmayacak, ilana tabi olanlar
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ücretsiz yayımlanacak. Bu kooperatiflerden,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun ilgili
düzenlemesi gereğince odaya kayıt ücreti ve yıllık aidat ile munzam aidat da
alınmayacak.
Kanuna göre, ortaklık
başvurusu yapıldıktan sonra kooperatif yönetim kurulu, başvuruyu bir ay içinde
sonuçlandıracak ve başvuru sahibine bildirecek. Yönetim kurulu, ana sözleşmede
belirtilen şartları taşıyanları ortaklığa kabulden kaçınamayacak.
Değişiklikte ortaklık payının değerinin artırılma usulüne ilişkin düzenleme de
yer almakta. Değişikliğe göre; ortaklık payının değeri, kooperatiflerin amaç ve
faaliyet konularına göre ilgili bakanlıkça artırılabilecek.
Sigortacılık Kanunu kapsamında sigortacılık faaliyetinde bulunacak
kooperatifler için ise en çok pay taahhüt sınırı uygulanmayacak ve ortaklık
payının değeri ilgili kurumun görüşü alınarak belirlenecek.
Günümüz teknolojisine uyumlu şekilde; yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu,
gelir gider farkı hesapları, bilanço ve denetçi raporları, ortaklar tarafından
elektronik ortamda da incelenebilecek. Seçimlerde aday olan kişilere, genel
kurul toplantısına katılma hakkını haiz ortakları gösterir listeye erişme imkânı
sağlanacak.
Değişiklik kooperatif genel kurul toplantıları ile ilgili de düzenlemeler
içermekte. Genel kurul toplantılarını birleştirebilme süresi, yönetim ve
denetim kurulu görev süresinin üst sınırıyla uyumlu hale getirilerek 3 yıldan 2
yıla indirilecek. Genel kurul toplantısı, ana sözleşmede hüküm bulunması
şartıyla elektronik ortamda da yapılabilecek.
Değişiklik; çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslara göre
belirlenen kooperatiflerin yönetim kurulu ile denetleme organı üyeleri ve yedeklerinin,
seçilmelerini takiben en geç 9 ay içinde kooperatifçilik eğitim programını tamamlayacağına
ilişkin düzenleme getirmekte.
Yönetim kurulu kendi tutanakları, genel kurul tutanakları, ortak listeleri,
gelir-gider hesapları ve yıllık bilançonun usulüne uygun olarak hazırlanması ve
saklanmasından, tetkik olunmak üzere denetçilere verilmesinden sorumlu olacak. Buna
ek olarak görevi sona eren yönetim kurulu üyeleri tarafından sorumlulukları
altında bulunan para, mal, defter, belge ve diğer kooperatif varlıkları
seçimlerin yapıldığı genel kurul toplantı tarihinden itibaren 3 iş günü içinde
tutanakla yeni seçilenlere teslim edecek.
Genel kurul tarafından, denetleme organı olarak görev yapmak üzere en fazla 4
yıl için en az bir veya daha fazla denetçi seçilecek. Denetçi, genel kurul
namına kooperatifin bütün işlem ve hesaplarını tetkik edecek.
Değişikliğe göre; denetçi raporu genel kurula sunulmayan kooperatiflerde,
finansal tablolar, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu ve ibra hakkında
alınan kararlar geçersiz olacak. Kamu kaynaklarından desteklenen kredilere
kefil olan kooperatifler ile kamu kaynaklı tarımsal desteklemelere aracılık
yapan kooperatiflerin yönetim kurulu üyeleri, bunların ortağı olduğu üst
kuruluşlarda görev alsalar dahi yalnızca bir ücret veya huzur hakkı alabilecek.
Değişiklik ile birlikte; kooperatiflerin dış denetim sisteminin yeniden
düzenlenmesi ve etkin denetim sistemi kurulması hedefleniyor. Buna göre,
bakanlıkça çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslar dikkate alınarak
belirlenen kooperatif ve üst kuruluşları dış denetime tabi olacak. Dış denetim,
finansal tabloların denetimi şeklinde olacak. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet
raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile
tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da dış denetimin kapsamı
içinde yer alacak.
Değişiklik kooperatiflerin denetimi ile ilgili pek çok yeni düzenleme
getirmekte. Dış denetim, genel kurulca alınan karar doğrultusunda Kamu
Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız
denetçiler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik
Kanunu'na tabi meslek mensupları, ilgili bakanlıkça dış denetimle
yetkilendirilen, bağlı olunan merkez birlikleri veya merkez birliği
kurulamamışsa bağlı olunan birliklerce yapılabilecek.
Denetim ile ilgili bir diğer değişiklik ise; ilgili bakanlıkça dış denetimle
yetkilendirilen birlik ve merkez birliklerinin, Türk Ticaret Kanunu'nun ilgili
hükümlerine göre bağımsız denetime tabi olması. Dış denetim yapacak denetçiler
ile denetim yetkisi verilen birlik ve merkez birliğinin denetimle
görevlendirilen personeli, görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı
fiillerinin niteliğine göre Türk Ceza Kanunu'nun kamu görevlilerine ait
hükümleri uyarınca cezalandırılacak.
Kooperatifler, kooperatif birliklerine, kooperatif birlikleri de merkez
birliğine ortak olmadığı takdirde kamu kaynaklarından desteklenen kredilere
kefalet sağlayamayacak, kamu kaynaklı tarımsal desteklemelere aracılık
yapamayacak, bu kapsamdaki başvurularda birlikler kooperatifleri, merkez
birliği de birlikleri ortaklığa kabulden kaçınamayacak.
Yapı kooperatifleri, ana sözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi
mülkiyete geçilip konutların veya iş yerlerinin ortaklar adına tescil
edilmesiyle amacına ulaşmış sayılacak ve dağıtılacak ancak tescil işleminden
sonra usulüne uygun şekilde ana sözleşme değişikliği yapılarak kooperatifin
amacının değiştirilmesi halinde dağılmaya ilişkin hüküm uygulanmayacak.
Kooperatifler, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Milli
Kooperatifler Birliği, genel kurul toplantılarından en az 15 gün önce ilgili bakanlıktan
temsilci talebinde bulunacak. Genel kurul toplantıları, bakanlık temsilcisinin
huzurunda açılacak ve devam edecek. Temsilci, toplantının kanunlara, ana
sözleşmeye ve gündeme göre yürütülmesine nezaret edecek.
Kaynak: https://meclishaber.tbmm.gov.tr/develop/owa/haber_portal.aciklama?p1=152396
