Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumu (BDDK), 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girmesi planlanan Dijital Bankaların
Faaliyet Esasları ile Servis Modeli Bankacılığı Hakkında Yönetmelik Taslağı'nı 19.08.2021
tarihinde resmi internet sitesinde (www.bddk.org.tr) yayımlamıştır.
Taslak
yönetmeliğin amacı bankacılık sektöründe finansal inovasyonu teşvik etmek,
finansal kapsayıcılığı artırmak ve bankacılık hizmetlerine erişimi
kolaylaştırmak üzere sadece dijital kanallar üzerinden hizmet veren şubesiz
bankaların faaliyet esaslarının ve bankacılık hizmetlerinin talep eden işletme
ve yenilikçi girişimlere bir servis modeli olarak sunulabilme şartlarının
belirlenmesidir.
İşbu
yazımız ile Yönetmelik Taslağı ile dijital bankacılığa ve servis modeli
bankacılığına ilişkin getirilmesi hedeflenen yeniliklere dair özet
açıklamalarımız aşağıda izah edilecektir.
Öncelikle
belirtmek gerekir ki; Taslak Yönetmelik’te dijital bankanın tanımı yapılmıştır.
Buna göre; dijital bankalar, bankacılık hizmetlerini fiziksel şubeler yerine
esas olarak elektronik bankacılık hizmetleri dağıtım kanalları aracılığıyla
sunan kredi kuruluşlarıdır.
Servis
modeli bankacılığı (BaaS) ise ara yüz geliştiricilerin servis bankalarının
sistemleriyle doğrudan API'lar ve açık bankacılık servisleri aracılığıyla
bağlantı kurarak müşterileri adına servis bankası üzerinden bankacılık
işlemlerinin gerçekleştirilmesini sağladığı ve böylelikle ara yüz
geliştiricilerin servis bankalarının sahip olduğu bankacılık altyapısını
kullanarak piyasaya yeni ürün ve hizmetler sunabildiği ve servis bankalarından
alınan bu hizmetler karşılığında ara yüz geliştiriciler tarafından servis
bankalarına taraflar arasında anlaşılan bir ücretin ödendiği bankacılık hizmet
modelini ifade etmektedir.
Dijital
Bankaların Faaliyet Esasları
Dijital
bankalar, Taslak Yönetmelik’te aksi belirtilmediği sürece, Kanun ve ilgili alt
düzenlemeler çerçevesinde kredi kuruluşlarının uymakla yükümlü olduğu tüm
mevzuat hükümlerine tabi tutulmuştur.
Dijital
bankaların müşterileri yalnızca finansal tüketicilerden ve KOBİ'lerden
oluşabileceği, dijital bankaların KOBİ boyutunu aşan ticari bankacılık faaliyet
kollarında faaliyet gösteremeyeceği düzenlenmiştir. Dijital bankalar ana merkez
ile ana merkezin bağlı hizmet birimleri dışında teşkilatlanmaya gidemeyecek ve
fiziksel şube açamayacaktır. Müşteri şikayetlerini ele almak amacıyla
oluşturulacak birimler ise bu amaç dışında bir şube gibi kullanılmadığı
müddetçe bu hükme aykırılık teşkil etmeyecektir.
Dijital
bankaların, finansal tüketici niteliğindeki belirli bir müşterisine
kullandırabileceği teminatsız nakdi kredilerin toplamının ilgili müşterinin
aylık ortalama net gelirinin dört katını ve müşterinin aylık ortalama net
gelirinin tespit edilememesi halinde ise kullandırılabilecek teminatsız nakdi
kredilerin toplamının on bin Türk lirasını aşamayacağı düzenlenmiştir.
Dijital
bankaların, müşteri şikayetlerini ele almak üzere en az bir fiziksel ofis
kurması zorunlu tutulmuş, dijital bankaların kendi kuracakları ATM ağları ya da
diğer mevcut ATM ağları üzerinden müşterilerine hizmet sunabilecekleri
düzenlenmiştir.
Buna
ek olarak da dijital bankalar, 23.02.2006 tarihli ve 5464 sayılı Banka Kartları
ve Kredi Kartları Kanunu ile 6493 sayılı Kanun uyarınca ihraç edecekleri ödeme
araçlarını kabul etmek üzere, kendileriyle anlaşma yapan işyerleri vasıtasıyla,
müşterilerine nakit çekim ya da hesaba para yatırma hizmeti verebilecektir.
Servis
Modeli Bankacılığı Esasları
Dijital
bankalar, KOBİ boyutunu aşan ara yüz geliştiricilere servis bankası olarak
servis modeli bankacılığı hizmeti sunabilecektir.
Servis
bankası yalnızca yurt içinde yerleşik ara yüz geliştiricilere servis modeli
bankacılığı hizmeti verebilecektir ve söz konusu hizmetleri verdiği ara yüz
geliştiriciler, gereken izinleri almaksızın ticaret unvanlarında, her türlü
belge, ilân ve reklamlarında veya kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda banka ya
da ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşu gibi ödeme hizmeti sağlayıcısı
adlarını ya da banka/ödeme hizmeti sağlayıcısı gibi faaliyet gösterdikleri ya
da banka/ödeme hizmeti sağlayıcısı gibi mevduat, katılım fonu ya da fon
topladıkları izlenimini uyandıracak söz ve deyimleri kullanamayacaktır.
Servis
bankasının ara yüz geliştiricinin müşterisine bankacılık hizmetleri sunabilmesi
için söz konusu müşteri ile servis bankası arasında bankacılık hizmetleri
sözleşme ilişkisinin kurulması gerekmektedir.
Müşterilerin
hesabı üzerinden kendi bilgilerinin dışında işlem gerçekleştirildiğinin iddia
edilmesi durumunda, söz konusu işlemlerin müşteri tarafından yapıldığını veya
müşterinin kusurlu olduğunu ispat etme yükümlülüğünün servis bankasına ait olduğu
düzenlenmiştir.
Servis
bankası, hizmet verdiği tüm ara yüz geliştiricilerin listesi ve hangi
bankacılık hizmetlerini kullandırdığını gösterecek şekilde, verdiği hizmetlerin
kapsamı hakkında internet sitesi üzerinden bilgi vermekle ve ara yüz geliştiriciler
ile imzaladığı her hizmet sözleşmesinin bir örneğini imza tarihini müteakip bir
hafta içinde Kurum’a göndermekle yükümlü tutulmuştur.
