İstanbul Bölge Adliye
Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi 2022/1556E., 2022/1680K. sayılı kararıyla;
‘’Dava, 2004 Sayılı
İcra ve İflas Kanununun 277 ve devamı maddeleri ile muvazaa hukuki olgusuna
dayanılarak açılan tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
Kamu düzenine ilişkin
olması nedeniyle kendiliğinden incelenmesi gereken yargı harçları bakımından:
5411 Sayılı Bankacılık
Kanununun Varlık Yönetim Şirketi Başlıklı 143. Maddesinin 5. Fıkrasına göre;
‘Varlık Yönetim
Şirketlerinin yaptıkları işlemler ve bununla ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar,
kuruluş işlemleri de dahil olmak üzere kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen
beş yıl süresince 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre ödenecek damga
vergisinden, 492 Sayılı Harçlar Kanunu'na göre ödenecek harçlardan, her ne nam
altında olursa olsun tahsil edilecek tutarlar 6802 sayılı Gider Vergileri
Kanunu gereği ödenecek banka ve sigorta muameleleri vergisinden, kaynak kullanımını
destekleme fonuna yapılacak kesintilerden ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması
Hakkında Kanunun 39uncu maddesi hükmünden istisnadır.’
Madde metninden
anlaşılacağı gibi, kanun: varlık yönetim şirketlerinin kendi yaptıkları
işlemler ve kendi düzenledikleri kağıtlar ve kuruluş işlemleri yönünden,
kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen beş yıl için bazı istisnalar
getirmiştir.
492 Sayılı Harçlar
Kanunu, çeşitli iş ve işlemlerden harç alınmasını ön görmekte olup bu madde ile
getirilen istisna, yargı harçlarını kapsamamaktadır. (Aynı yönde Yargıtay Hukuk
Genel Kurulunun 2017/12-342 (E) - 2020/1030 (K), 2008/12-715 (E) - 2008/717 (K)
sayılı kararları ile Yargıtay 11’inci Hukuk Dairesinin 2020/7057 (E) 2020/5720
(K), Yargıtay 19'uncu Hukuk Dairesinin 2018/2085 (E) – 2020/1165 (K), Yargıtay
12'nci Hukuk Dairesinin 2016/13137 (E)- 2016/16960 (K) sayılı kararları)
Somut olayda davacı
şirketin eldeki davayı başvuru ve peşin karar ve ilam harcını yatırmaksızın
açtığı görülmektedir.
HMK'nin 120/1’inci
maddesi uyarınca davacı yargılama harçlarını dava açarken mahkeme veznesine
yatırmak zorundadır. Harçlar Kanununun 32’nci maddesi uyarınca yargı
işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz. Harçlar
ile ilgili düzenlemeler emredici nitelikte ve kamu düzeni ile ilgili olarak
yapılmış olduğundan görevi gereği mahkemelerce kendiliğinden gözetilir. Somut
olayda davacı harçtan muaf olmadığı halde başvurma ve nispi karar/ilam harcı
alınmaksızın yargılamaya devam edilmesi usul ve kanuna uygun değildir.
Hal böyle olunca 492
Sayılı Harçlar Kanununun 30’uncu ve 32’nci maddeleri uyarınca harç yatırılmadan
müteakip işlemler yapılamayacağından eksik harcın (iptali talep edilen tasarruf
ile takip konusu alacak tutarından hangisi daha az ise bunun üzerinden peşin
harcın) tamamlanması için davacıya verilecek kesin süreden sonra süresinde harç
ikmali yapılmaması halinde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi; bu
sürede harç tamamlanırsa yargılamaya devam edilerek işin esasına girilmesi
gerekirken, bu prosedür izlenmeden, işin esasına girilerek hüküm kurulması
yerinde değildir.’’
İfadelerini kullanarak
dava açılma sürecince yatırılmamış harç olması durumunda yerel mahkemenin esasa
girmeden önce davacıya harç ikmali için kesin süre verilmesi gerektiğine kanaat
getirmiştir.
Kaynak: İstanbul Bölge Adliye
Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi 2022/1556E., 2022/1680K. sayılı kararı
