Anayasa
Mahkemesi 2020/4999 başvuru numaralı Mutia Canan Karatay başvurusunda, başvurucunun
bir televizyon programında yaptığı tıbbi içerikli açıklamalarından dolayı
hakkında disiplin para cezası verilmesinin ifade özgürlüğü ihlali oluşturduğuna
30/03/2023 tarihinde karar vermiştir.
Başvurunun
konusu katıldığı bir televizyon programında başvurucu Mutia Canan Karatay’ın genel
olarak beslenmenin önemi, depresyonla beslenme arasındaki ilişki konularına
değindikten sonra ilaç şirketlerinin ticari kaygılarla hareket ettiğine,
antidepresanlarla mutlu olunmayacağına ancak sağlıklı beslenme ile mutlu
olunabileceğine dair mesajlar vermesi sonucunda hakkında disiplin soruşturması
başlatılması ve 1325 TL para cezası verilmesi, bu cezaya karşı açılan iptal
davasının ise Ankara 13. İdare
Mahkemesi’nin 19/12/2019 tarihli kararıyla
kesin olarak reddedilmesidir.
Başvurucu;
kendisinin hem doktor hem akademisyen sıfatı bulunduğunu, bilimsel
araştırmalara göre depresyon dahil tüm kronik hastalıkların yanlış beslenmede
kaynaklandığını, reklama ihtiyacının olmadığını, halkın sağlığını korumak için
bildiklerini kamuya aktardığını, bir hekim olarak araştırma ve bilgilerini
kamuyla paylaşmasının hem görevi hem sorumluluğu olduğunu, bu tarz
açıklamaların ifade hürriyeti kapsamında kaldığını ileri sürmüştür.
Anayasa
Mahkemesi başvuruyu ifade özgürlüğü kapsamında incelemiştir. Bu incelemede; Bilimsel
olarak nitelenen alanda bile olsa bir düşünce açıklamasında bulunmak için
uzmanlığı kanıtlama şartının getirilmesi ifade özgürlüğünü anlamsız kılacak
derecede kısıtladığını, kaldı ki başvurucunun bir kardiyoloji ve iç hastalıklar
uzmanı olduğu gibi Türkiye’nin bilinen akademisyen ve bilim insanlarından
olduğunu belirtmiştir.
İfade
özgürlüğü büyük ölçüde eleştiri özgürlüğünün güvence altına alınmasını
hedeflemektedir. Bu nedenle birey ve toplum hayatı için hayati meselelerin
tartışılması bağlamında açıklanan ifadelerin -bilhassa herhangi bir özel kişiye
yönelik olmadığında- sert olmasına ve polemik içermesine daha fazla tolerans
gösterilmeli, sert olması ifade açıklamalarına yapılan müdahalelerin gerekçesi
olarak kullanılmamalıdır.
Açıklanan
nedenlerle Anayasa Mahkemesi Anayasa’nın 26. Maddesinde güvence altına alınan
ifade özgürlüğünün İHLAL EDİLDİĞİNE karar vermiştir.
Kaynak: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/06/20230601-13.pdf
